Vergunninghouders moeten maximale inspanning leveren bij afhandelen oude zaken

De kwestie rondom de Enschedese gokker die jarenlang vergeefs probeerde zijn transactiegeschiedenis bij Unibet te verkrijgen, heeft inmiddels geleid tot Kamervragen en stevige uitspraken van de rechter. Ook in politiek Den Haag klinkt de roep om meer verantwoordelijkheid van kansspelaanbieders.

Demissionair staatssecretaris Teun Struycken (Justitie en Veiligheid) benadrukt dat vergunninghouders “een maximale inspanning” moeten plegen om oude zaken netjes af te wikkelen. Daarmee doelt hij op conflicten uit de periode voor oktober 2021, toen online kansspelen in Nederland nog illegaal werden aangeboden.

Strijd om transparantie

Het conflict kwam aan het rollen nadat een 32-jarige man uit Enschede, die jarenlang verslaafd was aan online gokken, inzage eiste in zijn betaalhistorie bij Unibet. Zijn advocaat, Benzi Loonstein, voert meerdere zaken tegen buitenlandse gokbedrijven die destijds zonder vergunning opereerden. Cruciaal bewijs in dit soort procedures is de transactiegeschiedenis van spelers. Alleen daarmee kan worden aangetoond hoeveel geld daadwerkelijk is vergokt, en of terugbetaling juridisch mogelijk is.

Risepoint, het Maltese moederbedrijf achter Unibet, weigerde echter sinds 2024 dergelijke overzichten te verstrekken. Het bedrijf beriep zich daarbij op het Maltees recht, waarin een uitzondering in de privacywetgeving (AVG) zou toestaan dat inzage wordt geweigerd als er kans is op juridische claims. Bovendien stelde Risepoint dat het opstellen van duizenden overzichten praktisch onhaalbaar zou zijn. Een overzicht zou gemiddeld anderhalf uur in beslag nemen.

De rechter in Almelo veegde deze argumenten van tafel. Volgens voorzieningenrechter Allard Zweers is het beroep op Maltese wetgeving niet valide, omdat de Europese AVG de rechten van betrokkenen in principe gelijk trekt. Ook de werkdruk-claim werd verworpen. De persoonlijke belangen van de gokker wogen zwaarder. Risepoint werd veroordeeld om de gevraagde gegevens binnen 14 dagen te verstrekken, op straffe van een dwangsom van €5.000 per dag, met een maximum van één miljoen euro.

Politieke aandacht, kamervragen en antwoorden

De zaak kreeg landelijke aandacht toen het Algemeen Dagblad erover berichtte, waarna Kamerlid Mikal Tseggai (GroenLinks-PvdA) vragen stelde aan staatssecretaris Struycken. De bewindsman reageerde halverwege augustus, ondanks het zomerreces.

Struycken gaf aan dat het niet aan hem is om de motieven van Risepoint te beoordelen, maar benadrukte dat de AVG wel degelijk spelers het recht geeft op inzage in hun persoonsgegevens. Daarbij wees hij erop dat klachten in eerste instantie bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) kunnen worden ingediend. Deze kan zaken vervolgens doorspelen naar de Maltese toezichthouder.

Wel stelde de staatssecretaris duidelijk dat het gedrag van huidige vergunninghouders uit het verleden niet zonder consequenties is. “Ik vind dat rechtspersonen en hun opvolgers die nu een vergunning hebben voor het aanbieden van kansspelen een maximale inspanning moeten plegen om zaken die zich voor de vergunningsperiode afspeelden behoorlijk af te wikkelen,” aldus Struycken. Dat betekent dat bedrijven als Unibet, die sinds 2021 legaal in Nederland opereren, ook verantwoordelijkheid dragen voor hun handelswijze van voor de legalisering.

Geen rol voor de Kansspelautoriteit

Opvallend is dat de Kansspelautoriteit (Ksa) volgens Struycken geen directe rol speelt in dit soort civielrechtelijke geschillen. De toezichthouder kan geen bedrijven dwingen om transactiegegevens te verstrekken of schadeclaims uit te betalen. Wel kan de Ksa het gedrag van vergunninghouders meewegen bij toekomstige vergunningsaanvragen of verlengingen. Met andere woorden: een aanbieder die zijn klanten slecht behandelt, kan dat later op vergunningstechnisch niveau tegen zich krijgen.

Dit onderscheid is belangrijk. Spelers moeten hun gelijk halen via de rechter, terwijl de toezichthouder zich vooral richt op naleving van de huidige wet- en regelgeving.

Doorbraak in Twentse zaak

Voor de Enschedese gokker betekende de uitspraak van de rechter in Almelo een doorbraak. Na jaren van strijd krijgt hij eindelijk toegang tot zijn betaalhistorie over de periode 2011 tot 2019. Daarmee kan hij concreet berekenen hoeveel geld hij verloor tijdens zijn acht jaar durende gokverslaving. Voor duizenden andere Nederlanders die voor 2021 speelden bij illegale aanbieders, kan deze uitspraak een precedent vormen.

Advocaat Loonstein schat dat er zo’n 8.000 voormalige spelers in Nederland zijn die in een vergelijkbare positie verkeren. Als zij allemaal hun transacties opvragen en succesvolle claims indienen, zou dat gokbedrijven als Unibet honderden miljoenen euro’s kunnen kosten.

Signaal aan de sector

Wat deze zaak vooral laat zien, is dat transparantie en verantwoordelijkheid essentieel zijn voor de betrouwbaarheid van de online kansspelmarkt. Spelers moeten kunnen rekenen op toegang tot hun gegevens, zeker wanneer deze cruciaal zijn voor juridische stappen. Voor Unibet en andere aanbieders is dit een duidelijke waarschuwing: zich verschuilen achter buitenlands recht of praktische bezwaren houdt in Nederland geen stand.

Voor de sector betekent dit dat het verleden niet zomaar weggepoetst kan worden. Vergunninghouders zullen hun verantwoordelijkheid moeten nemen, niet alleen om juridische claims te vermijden, maar ook om het vertrouwen van spelers en de politiek te behouden.

Wie buiten het Cruks-register wil spelen of op zoek is naar een ruimer spelaanbod, wijkt vaak uit naar online buitenlandse casino’s. Daarbij blijft het van groot belang dat spelers goed letten op betrouwbaarheid, limieten en eerlijke uitbetalingen om veilig en verantwoord te kunnen gokken.