‘Preventie van Kansspelverslaving’ krijgt vervolg met miljoenenimpuls

De Kansspelautoriteit (Ksa) en ZonMw hebben de handen opnieuw ineengeslagen om het onderzoeksprogramma ‘Preventie van Kansspelverslaving’ voort te zetten. Waar de eerste fase de afgelopen jaren al veel kennis opleverde over gokgedrag, schade en preventie, krijgt het programma nu een stevige vervolgimpuls. Vanuit het Verslavingspreventiefonds is er € 21 miljoen beschikbaar gesteld om de komende vijf jaar onafhankelijk onderzoek te financieren.

De voortzetting komt op een cruciaal moment. Sinds de legalisering van online kansspelen in 2021 is de markt sterk gegroeid, maar daarmee ook de zorgen over gokproblematiek. Ondanks systemen als Cruks telt het zelfuitsluitingsregister inmiddels meer dan 100.000 inschrijvingen, een signaal dat de problematiek allerminst verdwenen is.

Van start tot vervolg

Het onderzoeksprogramma ging in 2022 van start, een jaar nadat de overheid het Verslavingspreventiefonds had opgericht. Dit fonds, beheerd door de Ksa, moet ervoor zorgen dat er structurele middelen beschikbaar zijn om gokverslaving te voorkomen en te behandelen. ZonMw kreeg daarbij de taak om wetenschappelijk onderzoek te coördineren.

Nu het eerste programma ten einde loopt, stelt Ksa-voorzitter Michel Groothuizen dat de verlenging essentieel is:
“De bescherming van spelers is een belangrijke prioriteit voor de Ksa. Door dit programma verder te vervolgen slaan we de handen ineen om meer noodzakelijke kennis over dit onderwerp te vergaren, zodat we gokschade zoveel mogelijk voorkomen.”

Zijn woorden benadrukken de dubbele opdracht van de toezichthouder. De legale markt laten functioneren en tegelijkertijd spelers beschermen tegen verslaving.

Doelen van het vervolgprogramma

Het nieuwe programma, dat loopt van 2025 tot 2030, heeft vier hoofddoelen. ZonMw wil meer kennis ontwikkelen over preventie en behandeling van gokproblemen, het onderzoeksveld versterken door internationale samenwerking, een duurzame kennisinfrastructuur opbouwen en zorgen dat nieuwe inzichten daadwerkelijk landen in de praktijk.

Die ambities zijn vertaald in vijf werkpakketten die in verschillende subsidierondes worden uitgewerkt:

1. Kwetsbare spelers, spelkenmerken en speelgedrag
2. Predictie, risicofactoren, vroege signalering en preventie
3. Praktijk: Diagnostiek, interventie en behandeling
4. Ervaringsdeskundigheid, participatie en het sociale domein
5. Overkoepelende kennisinfrastructuur

Daarmee moet een brede aanpak ontstaan, waarin wetenschappers, hulpverleners, regulerende instanties en ook aanbieders van kansspelen samen optrekken.

Nieuwe expertise binnen de Ksa

Opvallend is dat dit vervolgprogramma samenvalt met een versterking van de Adviesraad van de Kansspelautoriteit. Recent zijn mr. Marjolein Hoogland en prof. dr. Ingmar Franken benoemd als nieuwe leden.

Hoogland, landelijk hoofdadvocaat-generaal van het Ressortsparket, brengt jarenlange ervaring mee in juridische dossiers en slachtofferrechten. Franken, hoogleraar Klinische Psychologie aan de Erasmus Universiteit, is een autoriteit op het gebied van verslaving en gokgedrag. Hun komst vergroot de slagkracht van de Ksa juist op die terreinen waar de maatschappelijke druk het hoogst is, juridische handhaving en verslavingspreventie.

Dat is geen overbodige luxe. De toezichthouder krijgt steeds vaker te maken met rechtszaken tegen voormalige illegale aanbieders en met kritiek op de effectiviteit van het bestaande preventiebeleid. De expertise van Hoogland en Franken kan helpen om beleid scherper te maken en wetenschappelijke inzichten sneller te vertalen naar concrete maatregelen.

Monitoring blijft pijnpunt

Een recent voorbeeld van de uitdagingen in het veld is te vinden in de nieuwsbrief van de Ksa. Daarin werd opnieuw gewaarschuwd dat veel online aanbieders nog steeds te eenzijdig monitoren op verliesbedragen.

In een onderzochte casus vertoonde een speler escalerend gokgedrag, maar bleef hij binnen zijn ingestelde limiet. Omdat het systeem enkel naar verlies keek, greep de aanbieder niet in. De speler bereikte echter steeds sneller zijn limiet, een duidelijk signaal van verslaving.

Balanceren tussen markt en bescherming

Sinds de legalisering balanceert de overheid op een dunne lijn. Enerzijds is het doel om spelers weg te leiden van illegale platforms richting betrouwbare aanbieders. Anderzijds moet de verslavingsproblematiek worden ingeperkt. De recente doorbraak in een Twentse rechtszaak tegen Unibet en de voortdurende kritiek uit de verslavingszorg laten zien dat die balans nog verre van gevonden is.

Met het nieuwe programma en de versterkte adviesraad lijkt de Ksa echter duidelijk te investeren in een kennisgedreven aanpak. Alleen door beter inzicht in gokgedrag en effectieve preventie kan de toezichthouder het vertrouwen herstellen en gokschade verminderen.

Een nieuwe fase in preventiebeleid

De verlenging van het programma ‘Preventie van Kansspelverslaving’ markeert een belangrijke stap in de strijd tegen gokproblematiek. Met € 21 miljoen voor nieuw onderzoek, een breder netwerk van wetenschappers en ervaringsdeskundigen, en de versterking van de Ksa-adviesraad met zwaargewichten uit de rechtspraak en verslavingszorg, is er opnieuw een fundament gelegd voor de komende vijf jaar.

Toch blijft de uitdaging groot. Cruks en limietsystemen zijn nuttig, maar niet zaligmakend. Zolang spelers zich eenvoudig kunnen inschrijven bij buitenlandse sites of limieten kunnen omzeilen, blijft structurele gokschade een reëel risico.

Voor spelers zelf geldt daarom een gouden regel, kies bewust voor betrouwbare online casino’s. Alleen daar is er zicht op verantwoord spelen, transparantie en de beste kans op een veilige ervaring.