Onderzoek WODC legt problemen Cruks en zorgplicht opnieuw pijnlijk bloot

Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) heeft onderzoek gepubliceerd dat inzicht geeft in het ontstaan en de gevolgen van gokproblemen. In het onderzoek uiten respondenten ook hun onvrede over de falende zorgplicht. 

Het rapport is gisteren gepubliceerd door het WODC en waarschuwt voor psychische en sociale schade van een verslaving. In het verslag is te lezen dat met name jongeren kwetsbaar zijn. Zij komen volgens de onderzoekers vaak al vroeg in aanraking met gokken via games en sociale media en zijn geneigd de risico’s te onderschatten. Ook falen gelicentieerde aanbieders nog steeds in de zorgplicht en is er kritiek op Cruks.

Diepte Interviews met 50 deelnemers

Het onderzoekscentrum laat weten dat er 50 mensen zijn geïnterviewd, veel van hen (26 respondenten) hebben te maken met een “hardnekkig” gokprobleem of een “matig” gokprobleem (10). Naast verslaafden namen ook naasten van hen (7) en hulpverleners (7) deel aan het onderzoek. Van de 36 gokverslaafden waren er 10 volwassenen en 26 jongvolwassenen. Onder jongvolwassenen worden mensen verstaan van 18 t/m 23 jaar. 

Respondenten laten weten weinig te merken van de zorgplicht van Nederlandse aanbieders van online kansspelen. Zij hebben te maken met invasieve promoties, die preventieve maatregelen en zorginterventies van kansspelaanbieders ondermijnen — als die er al zijn. Ook zijn er telefonische benaderingen door aanbieders die als invasief worden ervaren. Dit gebeurt zelfs bij mensen die in Cruks staan. Spelers die hun account willen sluiten, worden verleid met bonussen of lagere limieten en hebben het gevoel dat ze niet kunnen ontsnappen aan het casino. 

Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) in rapport “Dieper inzicht verkregen in ontstaan en gevolgen van gokproblemen”

Negatieve gevolgen van gokproblemen

In het onderzoek werd gekeken naar onderwerpen zoals het ontstaan van de problemen, de negatieve gevolgen, en of er sprake was van suïcidale gedachten of suïcidepogingen. Ook heeft het WODC de opinie en ervaringen onderzocht van de spelers over de hulpverlening en de genomen interventies van de kansspelaanbieders. Verder werd gekeken naar de ervaringen van de gokkers en naasten met het Cruksregister en of is overwogen om te spelen bij illegale casino’s. Hulpverleners werden ook gevraagd of zij bepaalde trends zien.

In de onderzoeksresultaten worden gokproblemen benoemd die uiteenlopen van “schaamte” en “schuldgevoelens” tot “relatieproblemen”, “baanverlies”, en “zelfmoordpogingen”. Suïcidale gedachten kwamen voor bij één op drie respondenten met ernstige gokproblemen. De 7 naasten, vijf ouders en twee vrienden, lieten weten dat zij last hadden van “emotionele belasting” en “sociale isolatie” als gevolg van financiële schulden en geheimhouding.

Het onderzoek van het WODC komt vlak nadat het AD ook met eigen onderzoek kwam waaruit blijkt dat veel mensen van mening zijn dat niet aan de speler een gokverslaving kan worden verweten, maar dat de aanbieders hier ook een rol in spelen door hen op te jagen om te spelers via onder meer notificaties, bonussen, en gepersonaliseerde e-mails.

Nederlandse goksites schieten tekort in de zorgplicht

Het WODC bevestigt dat Nederlandse goksites tekortschieten in de zorgplicht. De aantijging is opmerkelijk, omdat de overheid en Kansspelautoriteit (Ksa) de zorgplicht juist gebruiken als één van de argumenten om veilig te spelen bij een Nederlandse aanbieder in plaats van een internationale goksite. Veel consumenten vinden het moeilijk om onderscheid te maken tussen een Nederlands casino of een internationale site die te bezoeken is in Nederland.

Lastig om verschil te zien tussen legale en illegale goksite

Verschillende spelers laten weten dat ze niet bekend zijn met het Centraal Register Uitsluiting Kansspelen (Cruks), het register waarmee gokkers een gokstop kunnen aanvragen. De spelers die staan ingeschreven in Cruks, noemen het register “nuttig”, maar pleiten voor een langere minimale uitsluiting [minimale periode is 6 maanden, red.] en betere nazorg. Momenteel biedt Cruks na registratie geen opties voor monitoring of nazorg.

Cruks werkt alleen voor Nederlandse aanbieders

Een ander nadeel van het Cruksregister is dat het register alleen werkt voor vergunde Nederlandse kansspelaanbieders en niet voor buitenlandse goksites. Elke aanbieder met een andere licentie is per definitie een casino online zonder Cruks. Ook beschrijven de spelers dat ze zelfs als ze ingeschreven staan in Cruks telefonisch benaderd worden door Nederlandse casino’s met de vraag “waarom ze niet meer online gokten”. De respondent (27-jarige man met ernstig gokprobleem) laat weten hier “erg van te zijn geschrokken”. 

Sommige respondenten laten weten dat ze na hun gokstop via Cruks zijn overgestapt op illegale aanbieders “waar ze soms nog roekelozer gokken”. In het VK is een soortgelijk beeld gaande; het Britse zelfuitsluitingsregister Gamstop liet eind september 2025 weten dat 8% van de Britten alsnog gokt op een buitenlandse site. Ook hier geldt dat Gamstop alleen werkt voor sites met een Britse licentie van de UK Gambling Commission (UKGC).