Spanje ontwikkelt AI-systeem met 60 indicatoren om gokrisico’s te signaleren

De Spaanse kansspeltoezichthouder DGOJ heeft een ambitieus project gelanceerd dat de manier waarop gokgedrag wordt gemonitord ingrijpend kan veranderen. Met behulp van kunstmatige intelligentie wil de toezichthouder meer dan zestig gedrags- en transactie-indicatoren analyseren om risicovol of problematisch gokgedrag vroegtijdig te signaleren. Het systeem, gebaseerd op machine-learning, moet real-time patronen herkennen die vaak aan de basis liggen van gokverslaving.

Het project vloeit voort uit het Koninklijk besluit uit 2023 over veiliger speelomgevingen, waarin de Spaanse overheid de DGOJ verplichtte om instrumenten te ontwikkelen die gokgerelateerde schade beperken. Spaanse functionarissen bestempelen het initiatief nu al als een mogelijke Europese maatstaf en zelfs als het meest geavanceerde toezichtsmodel binnen de EU.

Hoe AI gokrisico’s beter kan herkennen

Het systeem maakt gebruik van de machine-learning-algoritme XGBoost, een technologie die geschikt is om grote hoeveelheden variabelen te combineren en patronen te ontdekken die voor menselijke analisten lastig zichtbaar zijn.

Denk daarbij aan indicatoren zoals:

• de frequentie en duur van speelsessies
• veranderingen in stortings- en opnamegedrag
• de manier waarop spelers reageren na winst of verlies
• gewoontes rond cash-outs
• het aantal opeenvolgende dagen dat iemand actief is
• en vooral voorkeuren voor live betting

Live weddenschappen worden door de DGOJ als hoogrisico gezien vanwege hun snelle tempo en impulsieve karakter. Spelers die tijdens een verliezende reeks sneller en hoger inzetten, of juist voortdurend hun inzetten verdubbelen na winst, vertonen gedragingen die volgens wetenschappelijk onderzoek vaak wijzen op beginnende gokproblematiek.

Door dit gedrag in real-time te analyseren, kan de toezichthouder risicoprofielen opstellen die gokbedrijven moeten gebruiken om gepersonaliseerde interventies toe te passen. In plaats van algemene limieten, zouden spelers dan een waarschuwing, een tijdelijke afkoelingsperiode of aangepaste stortingslimieten krijgen op basis van hun individuele risico.

Beperkte dekking en onduidelijkheid over implementatie

Ondanks de hoge ambities, is er ook kritiek. Het nieuwe AI-systeem richt zich uitsluitend op online sportweddenschappen, poker en casinospellen. Lotterijproducten van grote aanbieders als SELAE en ONCE, die juist het populairst zijn in Spanje, vallen buiten de scope.

Dat betekent dat de meerderheid van de Spaanse gokkers, die vooral via loterijen deelneemt, niet in dit model wordt meegenomen. Volgens critici ondermijnt dit de effectiviteit van het systeem en wordt een belangrijk deel van de gokmarkt niet beschermd.

Daar komt bij dat de DGOJ nog geen concrete tijdlijn heeft gepresenteerd voor tests of een landelijke uitrol. Het koninklijk besluit geeft een ontwikkelingsperiode van twee jaar, maar details over hoe risicoscores geharmoniseerd worden tussen platforms ontbreken vooralsnog.

Om feedback te verzamelen is een openbare consultatie gestart, die tot 25 september loopt. Daarbij zijn zowel gokbedrijven als technologiebedrijven, onderzoekers en burgers uitgenodigd om input te leveren over de technische en juridische aspecten van het model.

Ook Nederland worstelt met risicobeoordeling

De ontwikkelingen in Spanje staan niet op zichzelf. Ook in Nederland zoekt de Kansspelautoriteit (Ksa) naar betere manieren om gokproblemen vroegtijdig te signaleren. Vergunninghouders zijn verplicht om risicoanalyses uit te voeren op hun spelaanbod. Recent concludeerde de toezichthouder dat dit systeem onvoldoende functioneert.

Volgens een rapport dat vorige week werd gepubliceerd, leveren deze analyses wel hoge kosten en inspanningen op voor aanbieders. Er is echter nauwelijks extra bescherming voor de speler. Het sluitstuk ontbreekt concrete, effectieve interventies.

Tegelijkertijd wordt er in Nederland flink geïnvesteerd in onafhankelijk onderzoek. De Ksa en ZonMw hebben het programma Preventie van Kansspelverslaving verlengd met € 21 miljoen uit het Verslavingspreventiefonds. Dit geld is bedoeld om de komende vijf jaar onderzoek te financieren naar gokgedrag, schade en preventiemethoden.

De timing is cruciaal. Sinds de legalisering van online gokken in 2021 is de markt sterk gegroeid, maar ook de zorgen. Het zelfuitsluitingsregister Cruks telt inmiddels meer dan 100.000 inschrijvingen, wat duidelijk maakt dat gokproblematiek verre van opgelost is.

Van reactief naar proactief toezicht

De kern van de Spaanse aanpak zit in het verschuiven van reactief toezicht naar proactieve preventie. Waar nu vaak pas wordt ingegrepen als problemen zichtbaar worden, kan AI patronen signaleren die zich nog maar net beginnen te ontwikkelen.

Als operators verplicht worden om die signalen serieus te nemen en daadwerkelijk gepersonaliseerde interventies door te voeren, kan dit model leiden tot minder gokschade en een betere bescherming van kwetsbare spelers.

Tegelijkertijd blijft de vraag of bedrijven dit instrument vooral gaan zien als een compliance-verplichting of dat ze het actief inzetten als onderdeel van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het succes van het project hangt dus niet alleen af van technologie, maar ook van handhaving en de bereidheid van de sector om echt in te grijpen.

Een stap vooruit, maar geen eindpunt

Met zijn nieuwe AI-project positioneert Spanje zich als koploper in Europa op het gebied van goktoezicht. Door meer dan zestig gedrags- en transactie-indicatoren in real-time te monitoren, hoopt de DGOJ gokproblemen eerder te signaleren en maatwerkinterventies mogelijk te maken.

Toch roept het systeem ook vragen op. De uitsluiting van loterijen, het ontbreken van een duidelijke tijdlijn en de onduidelijkheid over hoe operators verplicht worden in te grijpen, kunnen de effectiviteit ondermijnen.

Ook Nederland staat voor dezelfde uitdagingen. Ondanks verplichte risicoanalyses en het zelfuitsluitingsregister Cruks blijft de gokproblematiek groeien. Extra onderzoek en innovatieve oplossingen zijn broodnodig om spelers echt te beschermen.

Voor spelers zelf blijft het daarom essentieel om bewust te kiezen waar ze spelen. Wie veilig en verantwoord wil gokken, doet er goed aan om te gokken bij een casino zonder Cruks met een betrouwbare licentie en verantwoord spelen tools. Een casino waar transparantie en verantwoord spelgedrag serieus worden genomen.