Brussel teruggefloten: onderzoek naar Nederlands gokmonopolie moet over

Het Europese Hof van Justitie heeft geoordeeld dat de Europese Commissie fouten heeft gemaakt in een onderzoek naar het Nederlandse gokmonopolie en opnieuw moet bekijken of kansspelbedrijven zoals Holland Casino en de Staatsloterij ten onrechte zijn bevoordeeld. 

Het onderzoek gaat terug naar 2014 en moet uitwijzen of Holland Casino, De Lotto en de Staatsloterij, jarenlang hebben genoten van een beschermde positie. De zaak werd aangespannen door de European Gaming and Betting Association (EGBA), de belangenorganisatie van buitenlandse kansspelaanbieders als Unibet, Bwin en Bet365. Zij zijn van mening dat Nederland de markt gesloten hield voor andere bedrijven.

Gesloten markt tot 2021

Sinds oktober 2021 is online gokken gereguleerd in Nederland, maar voor het ingaan van de gokwet Kansspelen op Afstand (Koa) waren er al een aantal aanbieders die het alleenrecht hadden om kansspelen aan te bieden. Sportweddenschappen waren voor marktregulering al mogelijk bij staatsaanbieder TOTO (onderdeel van de Nederlandse Loterij) en ook de landgebonden markt is een aantal aanbieders bevoordeeld, zo stelt EGBA. Het gaat volgens de organisatie om Holland Casino die het alleenrecht heeft om tafelspellen aan te bieden, de Staatsloterij voor het organiseren van loterijen, en verschillende goededoelenloterijen. 

Internationale aanbieders buiten de deur gehouden

Buitenlandse aanbieders werden volgens EGBA bewust buiten de deur gehouden, ook al hadden ze in andere EU-landen wel een vergunning. Opmerkelijk is dat Holland Casino nog altijd het monopolie in handen heeft om fysieke tafelspellen aan te bieden, andere gokbedrijven mogen alleen speelautomaten aanbieden. Online goksites mogen wel tafelspellen opnemen in hun spelaanbod en er zijn inmiddels meerdere aanbieders met online en live tafelspellen. De beste live casino’s hebben hun eigen spellen met Nederlandstalige dealers en naast tafelspellen ook game shows. Om deze spellen aan te bieden is een licentie nodig van de Kansspelautoriteit (Ksa). 

De verlenging in 2014

In 2014 besloot Nederland de bestaande vergunningen zonder aanbesteding te verlengen waardoor nieuwe partijen geen kans maakten om de markt te betreden. Dit betrof niet alleen buitenlandse gokbedrijven, maar ook Nederlandse aanbieders. Volgens de EGBA was daardoor feitelijk sprake van staatssteun: de overheid gaf een klein aantal bedrijven een economisch voordeel terwijl dat volgens de Europese regels eerst zorgvuldig had moeten worden getoetst. De Europese Commissie deed destijds slechts een beperkt onderzoek en concludeerde dat er niets aan de hand was. Daarmee leek het dossier gesloten.

Brussel krijgt tik op de vingers

Het EU-hof oordeelt nu dat de Europese Commissie haar werk niet goed heeft gedaan. De rechters stellen dat Brussel niet voldoende heeft onderzocht of de verlenging van de vergunningen beoordeeld kan worden als verboden staatssteun. De Commissie moet het onderzoek daarom volledig overdoen en de volgende vragen beantwoorden:

• Welke economische voordelen kregen de monopolisten?
• Was dit in strijd met de Europese regels?
• Zijn buitenlandse gokbedrijven ten onrechte buitengesloten?

Het dossier gaat volgens de EGBA terug naar Brussel voor een nieuw onderzoek en de organisatie laat weten dat de geïmpliceerde betrokkenen de “zaak op de voet volgen”.

Fouten door licentiehouders

Ook na de marktregulering worden er fouten gemaakt door licentiehouders. Zo oordeelde de Kansspelautoriteit vorige week nog dat de risicoanalyses niet correct worden uitgevoerd door gelicentieerde gokbedrijven. De Ksa verplicht vergunninghouders om risicoanalyses uit te voeren bij hun spelaanbod en daarbij te bepalen hoe risicovol de spellen zijn. 

De waakhond laat daarover weten dat de online casino’s met afwijkende analyses kwamen terwijl vaak dezelfde soorten kansspelen worden aangeboden. Opmerkelijk is dat de Ksa zich vaker beklaagt over het beleid van Nederlandse gokbedrijven, maar daarbij geen duidelijke regels opstelt en de casino’s zelf hun eigen invulling laten geven. Op de zorgplicht is eveneens veel kritiek, maar de casino’s mogen zelf bepalen hoe ze deze plicht invullen.

Met het oog op verantwoord spelen heeft de Ksa in september het nieuwe platform “Open over Gokken” gelanceerd. Dit platform vervangt Loket Kansspel, dat sinds 2021 de rol had als centrale informatiepunt over gokverslaving. In de nieuwe opzet richt het platform zich niet alleen meer op probleemspelers, maar kunnen ook reguliere spelers en andere geïnteresseerden zich laten informeren over online gokken.